राज्य सरकारने सातबारा उताऱ्याबाबत जारी केले नवीन नियम; पहा काय आहेत सातबारा उताऱ्याबाबतचे नवीन नियम?

शेतकऱ्यांनो, तुमच्या जमिनीशी संबंधित एक मोठी बातमी आहे! महाराष्ट्र सरकारने सातबारा उताऱ्याबाबत काही नवीन नियम आणि बदल जाहीर केले आहेत, जे तुमच्या शेती आणि जमीन व्यवहारांसाठी खूप महत्त्वाचे ठरणार आहेत. सातबारा हा शेतकऱ्यांचा जीव की प्राण आहे, आणि त्यात होणारे बदल तुमच्या दैनंदिन कामांवर कसा परिणाम करू शकतात, हे समजून घेणं गरजेचं आहे. या लेखामध्ये, मी तुम्हाला सातबारा उताऱ्याच्या नव्या नियमांबद्दल (new rules) सविस्तर माहिती देणार आहे. चला, तर मग जाणून घेऊया काय आहे ही मोठी अपडेट!

सातबारा उतारा म्हणजे काय?

सातबारा उतारा हा शेतकऱ्यांसाठी एक अत्यंत महत्त्वाचा दस्तऐवज आहे. हा एक प्रकारचा कायदेशीर पुरावा आहे, जो तुमच्या जमिनीची मालकी, क्षेत्रफळ, पिकांचा प्रकार, कर्ज (loan) आणि इतर नोंदी दर्शवतो. गावातल्या तलाठी कार्यालयातून मिळणारा हा उतारा जमीन खरेदी-विक्री, कर्जासाठी अर्ज (apply online) किंवा कोणत्याही कायदेशीर प्रक्रियेसाठी वापरला जातो. पण आता, या उताऱ्याच्या नोंदींमध्ये काही बदल झाले आहेत, ज्यामुळे तुमचं काम आणखी सोपं होणार आहे.

नवीन नियम काय सांगतात?

महाराष्ट्र सरकारने सातबारा उताऱ्याच्या नोंदींसाठी काही नवीन नियम लागू केले आहेत. यामुळे शेतकऱ्यांना त्यांच्या जमिनीच्या नोंदी व्यवस्थित ठेवणं आणि त्यात सुधारणा करणं सोपं होणार आहे. खाली काही महत्त्वाचे बदल दिले आहेत:

• ऑनलाइन सुधारणा प्रक्रिया: आता सातबारा उताऱ्यातील चुका दुरुस्त करण्यासाठी ऑफलाइन अर्ज स्वीकारले जाणार नाहीत. १ ऑगस्ट २०२५ पासून सर्व अर्ज ऑनलाइन पद्धतीने करावे लागतील. यासाठी तुम्ही 👇🏼👇🏼👇🏼 या अधिकृत संकेतस्थळावर https://bhumiabhilekh.maharashtra.gov.in जाऊन Mutation 7/12 पर्याय निवडू शकता. याबाबतची सविस्तर प्रक्रिया आपण खाली पाहूया.
• व्हॉट्सअ‍ॅपवर सातबारा: जमीनसंबंधी कागदपत्रे आता थेट व्हॉट्सअ‍ॅपवर मिळणार आहेत. सातबारा, ८ अ उतारा, फेरफार नोंदी आणि ई-रेकॉर्ड यांसारखी कागदपत्रे डिजिटल स्वरूपात उपलब्ध होणार आहेत. यामुळे सेतू केंद्रांमध्ये रांगा लावण्याची गरज संपणार आहे.
• जिवंत सातबारा मोहीम: मृत खातेदारांच्या नोंदी सातबाऱ्यावर असल्यामुळे अनेकदा अडचणी येतात. यासाठी सरकारने ‘जिवंत सातबारा मोहीम’ सुरू केली आहे, ज्याअंतर्गत मृत व्यक्तींची नावे काढून टाकली जाणार आहेत. ही मोहीम बुलढाणा जिल्ह्यात यशस्वी झाल्यानंतर आता राज्यभर राबवली जाणार आहे.
• आईच्या नावाचा समावेश: १ नोव्हेंबर २०२४ पासून सातबारा उताऱ्यावर आईच्या नावाचा समावेश बंधनकारक आहे. हा निर्णय शेतकऱ्यांना त्यांच्या मालकी हक्क अधिक स्पष्ट करण्यासाठी घेण्यात आला आहे.

का आहे ही मोठी अपडेट?

सातबारा उताऱ्यातील चुका किंवा प्रलंबित नोंदी शेतकऱ्यांसाठी मोठी डोकेदुखी ठरतात. जमिनीच्या मालकीबाबत वाद, कर्जासाठी अर्ज (loan application) करताना अडथळे किंवा जमीन विक्रीदरम्यान कायदेशीर अडचणी येऊ शकतात. नवीन नियमांमुळे ही प्रक्रिया अधिक पारदर्शक आणि जलद होणार आहे. विशेषतः डिजिटल पद्धतीमुळे (mobile app आणि online portal) शेतकऱ्यांना घरी बसूनच आपल्या जमिनीच्या नोंदी तपासता आणि दुरुस्त करता येणार आहेत.

सातबारा उताऱ्यातील चुका कशा दुरुस्त कराल?

सातबारा उताऱ्यात चुका असतील, तर त्या दुरुस्त करणं आता खूप सोपं आहे. खाली स्टेप-बाय-स्टेप प्रक्रिया दिली आहे:

1. वेबसाइटवर जा: https://bhumiabhilekh.maharashtra.gov.in वर जा आणि Mutation 7/12 पर्याय निवडा.
2. नोंदणी करा: तुमचं नाव, ई-मेल आणि मोबाइल नंबर टाकून नोंदणी (registration) पूर्ण करा.
3. लॉगिन करा: लॉगिन करून तुमचा हस्तलिखित सातबारा उतारा स्कॅन करून अपलोड करा.
4. अर्ज भरा: चुकीच्या नोंदींसाठी सुधारणा अर्ज भरा आणि आवश्यक कागदपत्रे जोडा.
5. प्रक्रिया पूर्ण करा: अर्ज सबमिट केल्यानंतर, तुम्हाला पुढील सूचना व्हॉट्सअ‍ॅप किंवा ई-मेलवर मिळतील.

या प्रक्रियेमुळे तुम्हाला तलाठी कार्यालयात खेटे घालण्याची गरज नाही.

नवीन नियमांचे फायदे आणि तोटे

फायदे

• डिजिटल प्रक्रियेमुळे वेळेची बचत
• व्हाट्सअप वर कागदपत्रे उपलब्ध
• पारदर्शक आणि जलद प्रक्रिया
• चुका दुरुस्त करणं सोपं

तोटे

• इंटरनेट आणि मोबाइल अ‍ॅपचा वापर न करणाऱ्या शेतकऱ्यांना अडचण येऊ शकते.
• ऑनलाइन प्रक्रियेची सवय नसलेल्या ज्येष्ठ शेतकऱ्यांसाठी त्रासदायक

शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचं‌

• नोंदी तपासा: तुमचा सातबारा उतारा नियमितपणे  https://mahabhulekh.maharashtra.gov.in वर तपासा. यामुळे सातबारा उताऱ्यावरील चुका लवकर लक्षात येतील.
• कागदपत्रे तयार ठेवा: जमीन खरेदी-विक्री किंवा कर्जासाठी (loan) अर्ज करताना सातबारा, ८ अ उतारा आणि फेरफार नोंदी तयार ठेवा.
• ऑनलाइन प्रक्रिया शिका: जर तुम्हाला ऑनलाइन प्रक्रिया माहित नसेल, तर जवळच्या सेतू केंद्रातून किंवा तरुण पिढीकडून मदत घ्या.
• जिवंत सातबारा मोहिमेत सहभागी व्हा: मृत व्यक्तींची नावे सातबाऱ्यावर असतील, तर ती काढण्यासाठी या मोहिमेत सहभागी व्हा.

डिजिटल युगात शेती

आजच्या डिजिटल युगात शेती आणि जमीन व्यवहारांचं स्वरूप बदलत आहे. सातबारा उताऱ्याचे नवे नियम (new rules) हे त्याचाच एक भाग आहे. सरकारने उचललेलं हे पाऊल शेतकऱ्यांचं काम सोपं करेल आणि त्यांना कायदेशीर प्रक्रियांमध्ये येणाऱ्या अडचणींपासून मुक्ती मिळेल. पण यासाठी तुम्हाला थोडं डिजिटल साक्षर (digital literacy) होणं गरजेचं आहे. जर तुम्ही अजूनही ऑनलाइन प्रक्रियेचा वापर करत नसाल, तर आता वेळ आहे नवीन तंत्रज्ञान स्वीकारण्याची!

शेतकऱ्यांचं भविष्य उज्ज्वल करणारी पावलं

सातबारा उताऱ्याच्या या नव्या नियमांमुळे शेतकऱ्यांचं आयुष्य नक्कीच सोपं होणार आहे. मग तो जमिनीच्या मालकीचा प्रश्न असो, कर्जासाठी अर्ज (apply online) असो, किंवा जमिनीच्या वाटणीचा विषय असो, हे बदल तुम्हाला पारदर्शक आणि जलद सेवा देतील. सरकारच्या या उपक्रमामुळे शेतकऱ्यांना त्यांच्या हक्काच्या जमिनीची माहिती (land records) व्यवस्थित ठेवता येईल आणि भविष्यातील वाद टाळता येतील. धन्यवाद!